NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit Shemushi Chapter 1 Varativasantagiti भारतीवसन्तगीतिः

NCERT Solutions of Class 9 Sanskrit Shemushi Chapter 1 भारतीवसन्तगीतिः is provided here according to the latest NCERT (CBSE) guidelines. With these solutions students will be able to understand each topic clearly and at the same time prepare well for the exams. Students can easily access the solutions which includes important chapter questions and detailed explanations provided by our experts. Students can further clear all their doubts and also get better marks in the exam.

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit Shemushi Chapter 1 भारतीवसन्तगीतिः

अभ्यासः

(1) अधोलिखितानां प्रश्नानामुत्तराणि संस्कृतभाषया लिखत-

(क) कविः वीणापाणिं किं कवयति?

उत्तरम्- (क) कविः कथयति-हे वाणि! नवीनां वीणां वादय।

(ख) वसन्ते किं भवति?

उत्तरम्- (ख) वसन्ते आम्रवृक्षा लसन्ति।

(ग) सरस्वत्याः वीणां श्रुत्वां किं परिवर्तनं भवतु इति कवेः इच्छा लिखत।

उत्तरम्- (ग) सरस्वत्याः वीणां श्रुत्वा लतानां पुषं चलेत्।

(घ) कविः भगवर्ती भारती कस्याः नयाः तटे (कुत्र) मधुमाधवीनां नता पङ्कितम् अवलोक्य वीणां वादयितुंकथयति?

उत्तरम्- (घ) कविः भारती यमुनायाः तटे वीणां वादयितुं कथयति।

(2) 'क' स्तम्भे पदानि, 'ख' स्तम्भे तेषां पर्यायपदानि दत्तानि। तानि चित्वा पदानां समक्षे लिखत-

'क' स्तम्भः 'ख' स्तम्भः

(क) सरस्वती (1) तीरे

(ख) आम्रम् (2) अतीनाम्

(ग) पवनः (3) समीरः

(घ) तटे (4) वाणी

(ङ) अमराणाम् (5) रसालः

उत्तरम्-

'क' स्तम्भः 'ख' स्तम्भः

(क) सरस्वती (4) वाणी

(ख) आम्रम् (5) रसालः

(ग) पवनः (3) समीरः

(घ) तटे (1) तीरे

(ङ) भ्रमराणाम् (2) अलीनाम्

(3) अधोलिखितानि पदानि प्रयुज्य संस्कृतभाषया वाक्यरचनां कुरुत-

(क) निनादय

(ग) मारुतः

(घ) सलिलम्

(ङ) सुमनः।

उत्तरम्-

(क) निनादय = बजाओ। भो वाणि! नवीनां वीणां निनादय।

(ख) मन्दमन्दम् = मन्द मन्द। प्रातः मन्दमन्दं पवनः वहति।

(ग) मारुतः-वायु। अधः शीतलः मारुतः चलति।

(घ) सलिलम् = जल। गंगायाः सलिलं पवित्रम् अस्ति।

(ङ) सुमनः = फूल। अस्याः लतायाः सुमनः रम्यम् अस्ति।

(4) प्रथमश्लोकस्य आशयं हिन्दीभाषया आङ्ग्लभाषाया वा लिखत-

उत्तरम्-

हे सरस्वती। नई वीणा को बजाओ। सुन्दर नीतियों से युक्त गीत का मधुर गान करो। इस वसन्त ऋतु में मधुर आम्रपुष्पौं से पीली हो गई सरस आम के वृक्षों की माला सुशोभित हो रही हैं। सुन्दर काकली वाली कोयलों के समूह सुन्दर लग रहे हैं।

(5) अधोलिखितपदानां विलोमपदानि लिखत-

पदानि विलोमपदानि

(क) कठोरम्। ………….

(ख) कटु ………….

(ग) शीघ्रम् ………….

(घ) प्राचीनम् ………….

(ङ) नीरसः ………….

उत्तरम्-

पदानि विलोमपदानि

(क) कठोरम्। मृदु

(ख) कटु मधुरम्

(ग) शीघ्रम् मन्दम्